Helkant, met honderden jaren geschiedenis,

Buurtschap met deltawerk

Een vlek op de kaart, waarvan ze in Breda soms zelfs het bestaan niet weten: Helkant.

Hoe klein ook, een buurtschap met geschiedenis. En met een niet erkend monument, de resten van een middeleeuws deltawerk: de Helkantse Dijk. De dijk, daterend uit 1283, is ouder dan welk officieel benoemd monument in de gemeente Drimmelen ook.
 
In 1288 vond in deze streek een grote overstroming plaats. Bij Wagenberg spoelden bedden en dode schapen aan. Bewoners van Strijen vluchtten met alles wat ze dragen konden over de dijk, die toen dwars door het niet bestaande Hollandsch Diep liep. De vluchtelingenstroom zorgde voor druk eenrichtingsverkeer op de Helkantse Dijk. De dijk beschermde een reusachtige polder, de 1421 overstroomde Grote Hollandse Waard. In de novemberdagen van 1421 was er opnieuw druk voetgangersverkeer op de Helkantse Dijk.  Toen trokken de bewoners van het verdronken dorp Wede naar het zuiden.
 
In Helkant maakt de oude zeedijk nog altijd een scherpe knik naar het oosten. In die knik, nu de buurtschap, moeten zich al vroeg mensen gevestigd hebben. De eerste bewoners van Helkant kennen we uit de archieven van de Schepenbank van Geertruidenberg.  Daar duikt in 1597 ene Adriaan Zeeben uit Helkant op, omdat hij schulden heeft. Arjaan Nelen den Oude uit Helkant betaalt op 17 november 100 gulden aan zijn broer Pauwels uit Made vanwege deling van landerijen van hun vader.
 
Waar komt de naam Helkant vandaan? Het woord hel komt van het Germaanse Halj, de aanduiding voor een lager gelegen plaats. Helkant lag in de moerassen: de Oude Moer en moeren bij Terheijden. Het woord kant duidt op de rand van een moeras. Helkant lijkt uit vocht en nattigheid geboren.
 
Rond 1800 waren de huisjes er niet veel meer dan hutten. Stenen muren met een rieten dak erop. Binnen een paar stoelen, een tafeltje en een olielamp. Naast de schouw een bezem van takken om de sintels bij elkaar te vegen. Daar woonden de arbeiders en keuterboertjes, die zich met een paar koetjes en een sliert kinders door het leven ploeterden.
 
Vaak gingen de Helkanters naamloos dood, zo blijkt uit oude begraafregisters van de hervormde kerk in Hooge Zwaluwe. Neem het jaar 1732: 'Een man uit Helkant op het kerkhof gelegd' en een kind uit 'Helkant'.
 

Anno 2011 ligt Helkant op een kruispunt van fietsroutes.
 

 

bron: BN de Stem